Groningen beeft. Moet de gaskraan dicht? Deze week in ons permablog: de achtergronden bij de gasbevingen in Groningen.
Het bericht Niets meer onder Groningen – deel 1 verscheen eerst op DNP.
WAAR HEBBEN WE HET OVER?
Tekst: Redactie
Het eerste officiële liveblog van DNP heeft deze week als thema: de aard(gas)bevingen in Groningen. We hebben artikelen van Menno Grootveld over de ‘Dutch Disease’ en van Annika Elschot over de schadeclaims in Groningen. Verder hebben we verhalen van onze correspondent Willem van Ewijk over het debat rond het winnen van schaliegas en van Ties Joosten over de problemen van de gassector. Van Mark Voortman krijgen we nog een reportage vanuit het ‘getroffen gebied’. De Groninger bevingen dus, deze week bij DNP.
Iedereen die dat wil mag dit liveblog trouwens in zijn of haar eigen site of app laten inlopen (als u de bron erbij zet natuurlijk, en niet als u een al te malle aluhoedjes-site hebt of handelt in filmpjes en foto's van blote mensen). Wie niet kan delen, kan ook niet vermenigvuldigen tenslotte, om met onze ex-grootaandeelhouder te spreken. Voor geïnteresseerden is hier het adres van de feed: http://reportersonline.nl/onderwerpen/live/feed/.
Het is minister Blok (Wonen) toch gelukt: een akkoord sluiten over het gigantische woningmarktdossier. Peter Wieringa schreef in het ‘gekipt voor u’-kanaal een mooi gratis artikel over dit ‘carnavalsakkoord’. Daarnaast hield Barack Obama zijn State of the Union, de Volkskrant maakte een overzicht van alle reacties daarop. Tenslotte: ex-directielid Buck Groenhof van SNS Property Finance, de vastgoedtak die de bank in de afgrond stortte, is opgepakt. Hij wordt verdacht van oplichting en witwassen.
HET IS DE MENS!
Tekst: Sido Scholten / 13 feb – 10:15
De aardschokken in Groningen als gevolg van gaswinning zijn beslist niet uniek. Wereldwijd zorgt menselijk handelen al decennialang voor lichte en zwaardere aardbevingen, soms zelfs met dodelijke afloop.
Zo werd de Chinese provincie Sinchuan in mei 2008 opgeschrikt door een aardbeving van 7.9 op de Schaal van Richter. Meer dan 80.000 mensen vonden de dood, onder meer als gevolg van de slechte bouwkwaliteit van huizen en scholen, waardoor velen worden bedolven onder het puin.
The New York Times wees negen maanden na de ramp echter op een andere potentiële oorzaak van de verwoestende aardschok: een waterreservoir in de Zipingpu Dam zou mede debet zijn geweest aan het ontstaan van de beving. Amerikaanse en Chinese onderzoekers onderzochten of en in hoeverre de 320 miljoen ton water in het reservoir de aardbeving had ‘gestimuleerd’. Daarbij benadrukten zij wel dat het vroeg of laat waarschijnlijk toch zou zijn misgegaan, maar dat het opgeslagen water in de dam het proces mogelijk had versneld.
Ook de mijnbouw heeft in het verleden in verschillende landen voor problemen gezorgd. Een aardbeving bij de Australische stad Newcastle kostte in 1989 dertien mensen het leven. Volgens Amerikaans onderzoek droeg de jarenlange uitputting van de mijnen bij aan het ontstaan van de schok. De Australiërs toonden zich echter sceptisch, omdat bevingen van 5,6 op de Schaal van Richter, zoals die in Newcastle, vaker waren voorgekomen in Australië.
Vergelijkbaar met de Groningse bevingen is de aardschok van 3,4 op de Schaal van Richter die te voelen was in het Zwitserse Basel in december 2006, als gevolg van grondwaterboringen van een energiecentrale. Deze zoektocht naar goedkope energiebronnen resulteerde ‘slechts’ in lichte schade aan gebouwen.
Een aardbeving van 5,6 op de Schaal van Richter in het Duitse Völkershausen in maart 1989 als gevolg van een explosie in de zoutmijnen, had grotere gevolgen: het overgrote deel van het dorpje moest worden herbouwd. Slachtoffers vielen er wonder boven wonder niet.
Voor de getroffen Groningers is het niet te hopen dat het ooit zo ver komt als in de Amerikaanse staat Arkansas. Vanaf augustus 2010 hebben daar duizenden (!) kleine en grotere aardbevingen plaatsgehad. Hoewel de plaatsen Guy en Greenbrier ook in de jaren tachtig en aan het begin van deze eeuw eenzelfde cyclus aardschokken te verduren kreeg, wordt de geïntensiveerde gaswinning in het gebied als mogelijke oorzaak aangewezen.
De machines voor de afvoer van afvalwater veroorzaakte zware schokken, zo vermoedden onderzoekers. Sinds een aantal daarvan buiten werking werd gesteld, is het aantal aardbevingen van 3,0 op de Schaal van Richter of hoger vanaf 2011 weer afgenomen. Wel zijn er nog dagelijks kleinere aardschokken voelbaar.
Noordoost Groningen als het nieuwe Arkansas? Dat valt te bezien, zeker omdat in de hierboven beschreven gevallen niet onomstotelijk is vastgesteld dat menselijke invloeden de bevingen hebben veroorzaakt. Feit is wel dat bovenstaande voorbeelden aantonen dat het uitdagen van de aarde door bijvoorbeeld gasboringen soms verstrekkende gevolgen kan hebben. De bevingen in Groningen hebben tot nu toe 1500 schademeldingen opgeleverd als gevolg van tamelijk lichte aardschokken tot 3,2 op de Schaal van Richter. Dat valt te overzien en is ook voor de politiek nog te managen. Maar het kabinet heeft wél echt een probleem als er bij een hevigere beving een eerste slachtoffer valt te betreuren. Als de aarde kwaad is, ligt niet alleen economisch, maar vooral ook menselijk leed op de loer.
Wij schreven al dat het beroerd gaat met de gassector. Vandaag maakte Nuon dan ook bekend dat het een miljard euro moet afschrijven op zijn gascentrales. Ondertussen oordeelde de Tweede Kamer vandaag: kroegroken moet ook in eenmanszaken verboden worden. Leuk nieuws komt vandaag tenslotte van deze site, waar je mee kan kijken met Marsrobot Curiosity.
“ZO SNEL MOGELIJK EN ZO VEEL ALS MOGELIJK EN REALISTISCH IS”
Tekst: Ties Joosten / 12 feb – 15:30
De afgelopen kwarteeuw trilde de Noord-Nederlandse bodem honderden keren. Pas sinds afgelopen week lijkt ons land echter wakker geschud. Minister Kamp (Economische Zaken) moet naar de Tweede Kamer komen, journalisten trokken al muurscheuren filmend door het rampgebied en Jan Mulder mocht bij De Wereld Draait Door zijn Verontruste Grunninger-pet opzetten.
Reden voor al deze onrust: een brief van het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) aan minister kamp met het advies de gasproductie “zo snel mogelijk en zo veel als mogelijk en realistisch is, terug te brengen.” Groningen zou namelijk getroffen kunnen worden door zwaardere aardbevingen dan tot nu toe voor mogelijk werd gehouden. Dit advies roept een boel vraagtekens op: wat is immers het risico van een zwaardere aardbeving? Wat betekent “zo snel mogelijk en zo veel als mogelijk en realistisch is”? En hoe zit het met Kamps verzoek om meer onderzoek, en dus meer tijd, om een besluit te nemen?
Allereerst het risico op een aardbeving zwaarder dan 3,9 op de schaal van Richter: het SodM geeft dit een kans van zeven procent in de komende twaalf maanden, als de productie ongewijzigd blijft. Als de gaskraan met 40 procent zal worden dichtgedraaid, zal ook de kans op een zware aardbeving met 40 procent dalen, denkt het SodM. Bij een dergelijke maatregel blijft er in Groningen echter langer gas voorradig. Hierdoor wordt de kans op een zware aardbeving per jaar verkleind, maar blijft het aardbevingsgevaar langer bestaan.
Daarnaast is nog onduidelijk hoeveel zwaarder dan 3,9 op de schaal van Richter een mogelijke aardbeving precies kan worden. Het SodM brandt zijn vingers niet aan een voorspelling en beroept zich op het KNMI, dat op basis van “aardbevingen bij gasvelden elders in de wereld verwacht (…) dat de maximum sterkte ergens tussen de 4 en 5 zal liggen.” Maar een sterkte tussen de 4 en 5, dat maakt nogal uit. Richter maakte namelijk een logaritmische schaal, waarbij iedere stapje omhoog grofweg een tienmaal krachtiger aardbeving betekent. Bij schaal 4 raken dakpannen los, bij schaal 5 storten gebouwen in. In 1983 maakte een aardbeving met een kracht van 5,0 in Luik twee dodelijke slachtoffers en raakten zesduizend mensen dakloos. Bij een aardbeving met een kracht van 5,6 kwamen in Oost-Turkije in 2011 tweehonderd mensen om.
Vooral deze onzekerheid maakt dat minister Kamp twijfelt over het terugdraaien van de gaskraan. Hij wil eerst de risico’s in kaart hebben. VVD’er René Leegte noemt Kamp daarom “een politicus met moed” en “een staatsman”. Het SodM houdt er echter een iets andere mening op na. Ze onderkent dat het geheel stoppen van de gasproductie “vanuit een breder perspectief dan alleen veiligheid” lastig is. Vandaar het zinsdeel “zo veel als mogelijk en realistisch is.” Maar het SodM adviseert de minister ook expliciet om niet eerst alle onderzoeken af te wachten. Dit levert immers zoveel vertraging op dat de Groningers “pas op zijn vroegst na 36-40 maanden effect” zullen merken. Vandaar het zinsdeel “zo snel mogelijk”. Met andere woorden: eerst alle onderzoeken afwachten betekent een nog jarenlang vergrootte kans op een potentieel zware aardbeving.
FRANKRIJK: ‘ALS DOOR DE GODEN GEZEGEND’
Tekst: Willem van Ewijk / 12 feb – 12:15
In Frankrijk wordt een groot debat gevoerd rond schaliegaswinning sinds premier Fillon in 2011 ‘fracking’ verbood om het Franse grondwater te beschermen. Dit was vlak voordat er voor het eerst naar schaliegas geboord zou worden en volgde op de onrust na het vertonen van de documentaire ‘Gasland’ (mooie trailer) die de schadelijke gevolgen van de Amerikaanse schaliegasboringen beschreef.
President François Hollande zei afgelopen herfst nog dat het verbod op schaliegaswinning blijft bestaan zolang er geen andere technieken dan het vervuilende ‘fracking’ zijn. Maar zijn protectionistische minister van Herindustrialisering, Arnaud Montebourg houdt vol dat schaliegaswinning moet worden overwogen. Het is namellijk nog altijd beter om energie in eigen land te winnen dan het te moeten importeren.
Montebourg raakt een gevoelige snaar, want bijna het hele Franse handelstekort bestaat uit de import van energie. In 2011 zorgde het met een waarde van meer dan 61 miljard euro voor zo’n 88% van het tekort op de handelsbalans. Frankrijk importeert 98% van zijn gasbenodigdheden en legt hier jaarlijks zo’n 61 miljard euro voor neer. De Fransen halen hun gas vooral uit Rusland, Noorwegen en Algerije. Door schaliegaswinning zou Frankrijk in vijfentwintig jaar bijna energie onafhankelijk kunnen zijn – maar nog altijd wat gas moeten importeren.
Frankrijk kan met schaliegas doen wat Qatar met olie doet
Michel Rocard, voormalig premier
Voormalig socialistisch premier van Frankrijk, Michel Rocard, ging zelfs zo ver door te zeggen dat Frankrijk door de goden gezegend is als gevolg van zijn ondergrond. Hij voorspelde dat Frankrijk ‘met schaliegas kan doen wat Qatar met olie doet’. Een vooruitzicht dat in de tijd dat het land moeite heeft de ene na de andere grote fabriek boven water te houden niet onaantrekkelijk klinkt. Wie weet dat Hollande’s minister Montebourg, zodra Frankrijk verder in de economische crisis wegzakt, het land alsnog aan het schaliegas krijgt.
Noord-Korea doet iets naars met wapen/raket/kernproef; Zuid-Korea, Japan en VS reageren boos; Verenigde Naties doen een spoedzitting. Wie herkent hier een patroon? De bouwer van onze Fyra’s van papier-maché is ondertussen opgepakt wegens corruptie. En Esther Vergeer, zevenvoudig paralympisch kampioene, stopt met rolstoeltennis.
WAAR BLIJFT HET SCHALIEGAS?
Tekst: Willem van Ewijk / 12 feb – 10:30
Een alternatief voor de klassieke aardgaswinning zoals die in de provincie Groningen voor problemen zorgt, zou het winnen van schaliegas zijn. Dit gas, dat opgeslagen ligt in een kleiachtig gesteente dat ‘schalie’ heet, komt volgens onderzoek van Advanced Resources International vrijwel overal in Nederland voor. De schaliegaswinning is een relatief jonge methode, en werd pas in de loop van de jaren negentig rendabel. Om na boring het gas uit het gesteente te laten vrijkomen worden onder hoge druk water, zand en chemicaliën het schalie ingespoten. Onder de druk van de vloeistof breekt de steen, en ontstaan er trillingen. Vervolgens wordt het mengsel weer opgepompt waarna het gas eruit kan worden gehaald. Een proces dat hydraulische fracturatie heet, ofwel ‘fracking’. Deze methode is omstreden, omdat een deel van het chemische water achterblijft en het grondwater kan vervuilen. Bovendien moet al het water dat bovenkomt worden opgeslagen als chemisch afval. Ook zou de trilling die ontstaat bij het breken van de steen, voor aardbevingen zorgen.
Het milieu ten spijt, als je de economie een zetje wilt geven dan is het winnen van schaliegas niet eens zo’n gek idee. Schaliegaswinning is een van de redenen waarom de Verenigde Staten tegen 2020 vrijwel energie onafhankelijk zullen zijn. Hierdoor is het land minder afhankelijk van energievoorzieners als Rusland en het Midden-Oosten – wat de VS weer een sterkere positie geeft op het geopolitieke toneel. In Canada heeft de schaliegaswinning inmiddels ook vorm gekregen en er liggen nog grote velden te wachten in Mexico, Argentinië, China en Zuid-Afrika en Polen. En ook in de ondergrond Frankrijk komt veel schaliegas voor. Maar deze velden worden nog nauwelijks ontgonnen omdat de schaliegaswinning te grote risico’s voor het milieu met zich mee zou brengen.
Zo is gebleken dat het winnen van schaliegas voor aardbevingen kan zorgen. Recentelijk waren er bevingen in het Engelse Blackpool, en in de Amerikaanse staat Ohio. De trillingen ontstaan bij het uiteenvallen van het schaliegesteente als gevolg van het drillen en inspuiten van chemicaliën, water en zand. En ook voor de watervervuiling moet een oplossing worden gevonden. In de Verenigde Staten doken een paar jaar geleden beelden op van omwonenden van een schaliegaswinning die kraanwater dat besmet was met methaangas in brand staken. Vanwege de milieu risico’s is schaliegaswinning in Frankrijk en de Amerikaanse staten New York en Pennsylvania verboden. Het Verenigd Koninkrijk heeft in december de ban op ‘fracking’ opgeheven.
“ALS HET IN DUITSLAND WAAIT GAAT IN NEDERLAND HET GAS UIT”
Tekst: Ties Joosten / 11 feb – 17:45
De berichten over toenemend aardbevingsgevaar in Groningen en het advies van het Staatstoezicht Op De Mijnen (SODM) om de gaskraan (gedeeltelijk) dicht te draaien zijn wel het laatste dat de aardgasindustrie op dit moment kon gebruiken. Het gaat namelijk beroerd met de sector, die zich door de opkomst van schaliegas, steenkool en duurzame energiebronnen (wind, zon) aan alle kanten voorbij gestreefd ziet worden. Al jaren zoekt de gassector daarom naar een nieuw toekomstperspectief.
Ieder jaar komen bestuursleden en lobbyisten van de Europese gasbedrijven in sjieke conferentiehallen bijeen om over de toekomst van hun sector te praten. Het rapport dat afgelopen november over deze Europese Gasconferentie in Wenen werd opgesteld is ronduit somber te noemen. Op de vraag hoe de lobbyisten en bestuursleden de toekomst zien sprak maar liefst 88 procent de verwachting uit dat de komende jaren alleen maar slechter zullen zijn. Bij de vraag in “welke brandstof de komende vijf jaar in Europa het meest geïnvesteerd zal worden?” noemde slechts 11 procent van de aanwezigen het eigen gas. Windenergie (42 procent), zonne-energie (28 procent) en steenkool (13 procent) waren zelfs volgens de gassector allemaal populairdere brandstoffen om in te investeren.
De malaise in de gassector heeft verschillende oorzaken. Zo is het sinds een aantal jaren in de Verenigde Staten commercieel rendabel om schaliegas te winnen. Hierdoor blijft Noord-Amerika met grote steenkoolvoorraden zitten, die tegen dumpprijzen op de Europese markt worden aangeboden. Hierdoor wordt gas uit de markt gedrukt.
Daarnaast beginnen de miljardeninvesteringen in duurzame energie in vooral Duitsland hun tol te eisen. “Investeringen in duurzame energie zijn nog altijd relatief hoog”, zegt Rick Bosman van het Rotterdamse onderzoeksbureau naar duurzame transitie Drift. “Maar als je ze eenmaal hebt gedaan is de energie die het oplevert nagenoeg gratis.” Daar komt bij dat grote hoeveelheden elektriciteit zich nog altijd moeilijk laten opslaan. Nu al gebeurt het soms dat duurzaam opgewekte energie tegen negatieve prijzen het Europese stroomnet opgepompt wordt. Gascentrales kunnen daar onmogelijk tegen concurreren: daar moet gas, en dus geld, in om ze draaiende te houden. Bosman: “Als het in Duitsland waait gaat in Nederland het gas uit.”
Juist in gasland Nederland – met de grootste aardgasproducent ter wereld Shell en het grootste gasveld van Europa in Slochteren binnen de landsgrenzen – beginnen deze ontwikkelingen zich te wreken. Alleen vorige maand al werd een streep gezet door de bouw van een gasgestookte energiecentrale in de Groningse Eemshaven en kondigde elektriciteitsproducent GDF Suez aan één tot vier Nederlandse gascentrales te gaan sluiten. Ondertussen worden in de Eemshaven en in de Rijnmond wel vier (!) op steenkool gestookte elektriciteitscentrales neergezet. Omdat steenkool minimaal tweemaal zoveel CO2 uitstoot als gas doet zich de bizarre situatie voor dat wij in Nederland onze duurzaamheidsdoelen niet dreigen te gaan halen omdat we Amerikaans steenkool verbranden.
In de zoektocht naar een nieuw toekomstperspectief kijkt de gassector daarom steeds vaker naar de duurzaamheidsbeweging. Zo lobbyden gasbedrijven Shell, Eneco en Dong Energy samen met Stichting Natuur en Milieu tijdens de politieke onderhandelingen voor het Lente-akkoord samen voor een kolenbelasting (die er ook kwam). In Brussel is zelfs een gemeenschappelijke lobbygroep voor duurzame energie en gas opgericht die erin is geslaagd om gas als ‘duurzame energiebron’ te laten kwalificeren door de Europese Unie.
De gassector probeert dus een schoner en duurzamer imago te creëren. De aardbevingen rond het Groninger Veld, die aangeven dat ook de gasproductie schadelijk kan zijn voor mens en milieu, kan de sector dan ook missen als kiespijn.
Onderhandelingen van het kabinet met het CDA over de woningmarkt zijn mislukt. Het CDA vindt de geplande heffing van 2 miljard euro die het kabinet aan de woningcorporaties wil opleggen te hoog. Nu wordt steun gezocht bij D66, ChristenUnie en SGP voor een meerderheid in de Eerste Kamer. Verder ontving de Nederlandse ruimtevaarder André Kuipers een vriendschapsmedaille van de Russische president Vladimir Poetin en de FNV gaat in beroep tegen de nationalisatie van de SNS, vanwege de 20 miljoen euro die ze zijn kwijtgeraakt met de oprichting van verzekeraar Reaal.
SCHADECLAIMS IN GRONINGEN LOPEN OP
Tekst: Annika Elschot / 11 feb – 16:30
Een schadeclaim indienen voor een aardbeving is voor een Groninger tegenwoordig bijna even alledaags als het halen van een pak melk. De bevingen die de provincie teistert door de gaswinning veroorzaken scheuren in plafonds en muren en loszittend pleisterwerk. De schademeldingen stromen binnen bij de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM). Maar een schadevergoeding is slechts een pleister op de wond.
Vanaf vrijdag was er een reeks van vier bevingen, met vanochtend rond 7 uur de laatste tot nu toe. Er zijn sindsdien meer dan 1500 schademeldingen binnengekomen. Het totaal aantal meldingen dat is binnengekomen sinds de zwaarste aardbeving in augustus vorig jaar is 4.500. Sindsdien heeft de NAM klachten gekregen over de afhandeling van schadeclaims: Experts kijken nu alleen naar de oppervlakkige schade zoals scheuren in de muur en keren maar een paar honderd euro uit. Met de NAM is nu afgesproken dat er een betere schade-afhandeling komt, waarbij er ook wordt gekeken naar achterliggende schade, zoals aan de fundering en de schadevergoedingen zullen hoger zijn.
Daarnaast zal de NAM 100 miljoen euro steken in het preventief versterken van gebouwen. Dat is mooi, maar er moet meer gebeuren. De PVV oppert een uitkoopregeling die de NAM de getroffen bewoners moet aanbieden. De regeling moet bewoners de mogelijkheid geven om te verhuizen. “Deze mensen leven in voortdurende angst en kunnen geen kant op omdat hun huizen onverkoopbaar zijn geworden,” zegt PVV-Tweede Kamerlid Reinette Klever in Metro. Liesbeth van Tongeren van GroenLinks is voor vermindering van gaswinning, “de veiligheid van de bevolking moet boven alles gaan”. Ook SP, D66 en ChristenUnie zijn voor de vermindering van gaswinning.
Minister Kamp zal eind dit jaar een besluit nemen over de gaswinning in Groningen. Onderzoek moet eerst uitwijzen welke gevolgen een dergelijk besluit kan hebben. Bijna heel Nederland is voorzien van Groningsgas voor de verwarming of voor het koken. Daarnaast heeft Nederland contracten met het buitenland voor gaslevering. Minder gasproductie zou daardoor ook leiden tot minder inkomsten.
In ieder geval zullen we er deze winter nog warmpjes bij zitten. Daar hebben de Groningers niet veel aan, waar de warmte direct door scheuren in muren en plafonds verdwijnt.
Ga hier naar het digitale schadeformulier van de NAM.
DUTCH DISEASE
Tekst: Menno Grootveld / 11 feb – 14:00
Door de recente aardbevingen in Noord-Groningen is de discussie rond de gaswinning door de NAM weer in alle hevigheid opgelaaid. Om één en ander in het juiste perspectief te kunnen plaatsen, is een aantal dingen wel handig om te weten.
Zo wordt er in Nederland in 1948 in het Drentse Coevorden voor het eerst gas gevonden door de NAM, de Nederlandse Aardolie Maatschappij, een joint-venture van de grote olieconcerns Shell en Esso. De NAM was een jaar eerder opgericht om zich te gaan bezighouden met de opsporing en winning van aardolie. In 1959 boort de NAM bij het Groningse Slochteren een enorm gasveld aan, gevuld met 2700 miljard m3 aardgas. Naast Groningen wordt later ook op diverse andere plaatsen in ons land naar gas geboord, en ook onder de Noordzee. Inmiddels denkt de NAM met de tot nu toe ontdekte voorraden nog 25 jaar vooruit te kunnen.
De gasvondst heeft Nederland geen windeieren gelegd. In het internationaal taalgebruik heeft zij zelfs geleid tot de introductie van de term 'Dutch disease' (Hollandse ziekte). Door de verkoop van een deel van de aardgasreserves aan het buitenland steeg de waarde van de Nederlandse gulden naar recordhoogte. Daardoor verslechterde de internationale concurrentiepositie van het Nederlandse bedrijfsleven en ging de werkloosheid omhoog. Volgens het Britse tijdschrift The Economist werden de aardgasbaten door de Nederlandse regering (vooral eind jaren zeventig) gebruikt voor consumptieve en socialistische politieke doeleinden.
Sinds de ontdekking van de gasbel in Slochteren heeft de aardgaswinning in de Nederlandse schatkist ruim 211 miljard euro opgeleverd. Een kwart daarvan is besteed aan de sociale zekerheid, op de voet gevolgd door het openbaar bestuur en de veiligheid. Vijftien procent van de aardgasbaten is uitgegeven aan infrastructurele projecten. Volgens sommigen hebben we de aardgasbaten domweg 'verkwanseld.' Als al het geld van het begin af aan in een fonds was gestopt, hadden we nu een pot met 360 miljard euro gehad, ongeveer de omvang van de huidige Nederlandse staatsschuld. Een deel van het gas is overigens ook voor veel te weinig geld aan het buitenland geleverd. Zo moest Nederland tijdens de Koude Oorlog onder druk van de NAVO gas verkopen aan Italië, voor een prijs die ver onder de marktprijs lag, omdat Italië het gas anders uit de Sovjet-Unie had moeten importeren. Deze deal bestaat tot op de dag van vandaag.
Sinds 1986 heeft Noord-Nederland last van aardbevingen als gevolg van de gaswinning. De eerste deed zich voor op 26 december 1986 bij Assen, en inmiddels zijn er door het KNMI in dit gebied honderden bevingen geregistreerd. De zwaarste beving tot nu toe was die in van 16 augustus 2012 bij Huizinge in de Groningse gemeente Loppersum, met een magnitude van 3,6 op de schaal van Richter. Deze beving was voor het Staatstoezicht op de Mijnen aanleiding om een onderzoek te doen. Uit het op 25 januari dit jaar gepubliceerde rapport blijkt onomstotelijk dat de gaswinning als oorzaak moet worden aangemerkt. Volgens het Staatstoezicht op de Mijnen is de enige manier om de bevingen te laten stoppen het onmiddellijk staken van de gasproductie. Vooralsnog heeft minister Kamp van Economische Zaken de adviezen uit dit rapport, zoals gezegd, niet overgenomen.
HET WEEKONDERWERP: DE AARDGASBEVINGEN IN GRONINGEN
Tekst: Ties Joosten / 11 feb – 13:00
Minister Henk Kamp (Economische Zaken) twijfelt. Terwijl het Groningse land beeft en schudt ligt namelijk op zijn bureau een op het eerste gezicht niets aan duidelijkheid te wensen overlatende brief van het Staatstoezicht Op De Mijnen (SODM): “Wij adviseren (…) om de gasproductie uit het Groningse gasveld zo snel mogelijk en zo veel als mogelijk en realistisch is, terug te brengen.”
Maar ja, de gaskraan dichtdraaien kost een boel centjes. Twee miljard euro per jaar, om precies te zijn. Dit structurele begrotingsgat zullen zowel de VVD als Brussel gedicht willen zien. Op extra bezuinigingen zit Den Haag na de pijnlijke nationalisatie van SNS Reaal echter al helemaal niet te wachten. Vooralsnog schetst Kamp dan ook het beeld van miljoenen Nederlanders die in winterkoude huizen bevroren kopjes bloembollensoep moeten eten als de gaskraan dicht gaat – en vraagt om meer tijd.
Ons eerste officiële liveblog draait deze week om de aardgasbevingen in Groningen. De afgelopen jaren vonden daar al honderden bevingen plaats, waarom heeft nu iedereen opeens de bibbers in de benen? Welke risico’s lopen de Groningers nou helemaal? Moeten we bang zijn voor een soort mini-Fukushima? Maar ook: welk toekomstperspectief heeft het Groninger gas überhaupt nog, nu duurzame energiebronnen, steenkool en schaliegas allemaal aan terrein winnen? En hoe zit het in het buitenland? Gaat bijvoorbeeld Frankrijk gewoon door met de geplande gaswinning? De achtergronden bij de aardgasbevingen in Groningen dus, deze week bij DNP.
De koningin heeft nog maar net bekend gemaakt dat zij aftreedt en nu kondigt Paus Benedictus XVI aan dat hij aftreedt. Wie volgt? Verder is de regering van Sudan een wapenstilstand overeengekomen met een grote rebellengroep uit Darfur. En minister Dijsselbloem wil nu de CAO’s van banken openbreken, terwijl hij vorige week nog het salaris van de nieuwe bestuursvoorzitter Gerard van Olphen verdedigde.
WAAR EN HOE ZWAAR
Tekst: Redactie / 11 feb – 12:00
Op 22 juli 1959 werd het eerste Nederlandse aardgas gewonnen. Het bevond zich 2659 meter onder de akker van boer Boon. Vanaf dat moment ging het hard. Van bijna niets in 1960 lag de productie in 1975 al op 90 miljard kubieke meter. De overheid was bang dat de opkomst van kernenergie het aardgas snel zou verdringen en deed daarom haar best het Nederlandse gas zo snel mogelijk te verkopen, ook aan het buitenland.
De eerste aardbeving in Noord-Nederland als gevolg van de gaswinning was in 1986. Sindsdien heeft het KNMI in hetzelfde gebied honderden bevingen geregistreerd, zie hier waar en hoe zwaar.
Het bericht Niets meer onder Groningen – deel 1 verscheen eerst op DNP.
Waardeer dit artikel!
Dit artikel las je gratis. Vond je het de moeite waard? Dan kun je jouw waardering laten zien door de auteur een kleine bijdrage te geven. Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand te houden.